Bruksizm co to ?

Bruksizm występuje zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci.
Co to jest, jak rozpoznać bruksizm i z jakich powodów powstaje? Jak poradzić sobie ze zgrzytaniem zębami ? Dowiesz się czytając ten artykuł.

1. Bruksizm co to jest ?
2. Zgrzytanie zębami podczas snu.
3. Bruksizm a twarz.
4. Bruksizm  leczenie.
5. Bruksizm i toksyna botulinowa.
6. Bruksizm, powikłania.
7. Bruksizm a szyna okluzyjna.
8. Domowe sposoby na bruksizm.

1. Bruksizm co to jest ? Fakty i mity na temat bruksizmu.

Terminem bruksizm określamy nieświadome, reaktywne zaciskanie szczęk, które występuje podczas dziennej aktywności i związane jest z nadmierną aktywnością mięśni żwaczy. Zaciskanie to powoduje przenoszenie nadmiernych sił zgryzowych na zęby, co w dłuższym okresie czasu powoduje recesje dziąsłowe i ubytki przy szyjkowe szkliwa tzw. abfrakcje.

Bruksizm może prowadzić też do zaniku kości wokół korzeni zębów i utraty stabilizacji zębów, prowadząc do ich nadmiernej ruchomości. Kolejnym niekorzystnym efektem bruksizmu jest jego wpływ na staw skroniowo-żuchwowy, co może prowadzić do zaburzeń przeciążeniowych i zmian patologicznych w stawie.

2. Zgrzytanie zębami podczas snu. Czy bruksizm to choroba ?

W nocy natomiast dochodzi do zaciskania szczęk i ścierania zębów poprzez zgrzytanie, co jest związane z nadmierną reaktywnością mięśni podczas snu. Ostatnio badana jest teoria, która zakłada że zgrzytanie zębami jest wynikiem bezdechu sennego.

Badania trwają a problem na pewno ma charakter złożony i wieloczynnikowy. I tutaj należy podkreślić, że bruksizm, choć prowadzi do niekorzystnych następstw nie jest chorobą, jak błędnie podają różne źródła, np wikipedia.

Bruksizm jest jednym z wielu fizjologicznych sposobów organizmu na rozładownie energii nagromadzonej w układzie nerwowym w ciągu dnia. A zgrzytanie zębami jest tylko jednym z przejawów tego procesu. Dlatego nie możemy mówić że dana osoba jest chora na bruksizm.

3. Bruksizm a twarz. Czy bruksizm ma wpływ na kształt twarzy ?

Ścieranie zębów ma wpływ na estetykę twarzy.  Ponieważ starte zęby wpływają na obniżenie tzw. wysokości zwarcia, co objawia się skróceniem dolnego odcinaka twarzy. Efektem tego jest pogorszenie estetyki. Dolny odcinek twarzy staje się krótszy, przez co osoba wygląda starzej. 

Jak zatem można radzić sobie z bruksizmem ? Gdzie szukać pomocy ?

4. Bruksizm leczenie. Czy istnieje lekarstwo na bruksizm ?

Na razie nie ma skutecznego sposobu na bruksizm działającego przyczynowo, ponieważ nie znamy prawdziwej przyczyny bruksizmu.

• Po pierwsze nie ma żadnego leku leczącego bruksizm a przepisywanie pacjentom leków uspokajających lub psychotropowych uważam za niebezpieczne i kompletnie nieuzasadnione.

• Po drugie warto zrobić badanie w kierunku pasożytów przewodu pokarmowego. Np. owsica, szczególnie u dzieci może powodować zaciskanie i zgrzytanie zębami w nocy.

• Po trzecie. Trzeba wykonać pełne badanie postawy ciała ze szczególnym zwróceniem uwagi na krzywizny kręgosłupa, długość kończyn dolnych, ruchomości dużych stawów, ustawienia obręczy miednicznej i barkowej. Ludzkie ciało jest systemem połączonym w całość przez kręgosłup, który spaja ze sobą duże stawy wraz ze stawem skroniowo- żuchwowym poprzez połączenie z czaszką. I tak jak wada zgryzu może powodować nieprawidłowości postawy całego ciała, tak nieprawidłowa postawa może wpływać na staw skroniowo-żuchwowy i jego funkcjonowanie.

• Po czwarte. Zalecana jest kontrola ustawienia zębów i ew. leczenie ortodontyczne tak aby siły zgryzowe były równomiernie rozkładane na zęby a ich funkcjonowanie odbywało się wg. zasad prawidłowej okluzji.
  Warto poszukać lekarza, który specjalizuje się w diagnozowaniu i leczeniu bruksizmu. 

Zobacz też: leczenie ortodontyczne

5. Bruksizm i toksyna botulinowa. Czy zastrzyk jest skuteczny w łagodzeniu objawów bruksizmu ?

Toksyna botulinowa jest obecnie jedynym preparatem, który faktycznie może przynieść ulgę i zmniejszyć negatywny wpływ bruksizmu na zęby i staw skroniowo-żuchwowy.

Podawana w mięśnie żwacze, osłabia je na około pół roku, dzięki czemu siły, które działają na zęby podczas zaciskania są dużo mniejsze.

Należy pamiętać, że jest to leczenie objawowe ale warte zastosowania, ponieważ przynosi wyraźną ulgę i odczuwalną przez pacjenta poprawę, czego kilkakrotnie już doświadczyłem osobiście.

6. Bruksizm, powikłania. Czy stosowanie toksyny botulinowej daje powikłania ?

Iniekcje, wykonane przez wykwalifikowanego lekarza, są praktycznie pozbawione powikłań, co czyni je bardzo bezpiecznym i skutecznym sposobem pomocy.

Zobacz też: Toksyna botulinowa w ortodoncji

7. Bruksizm a szyna okluzyjna. Co daje szyna okluzyjna ?

Kolejnym działającym objawowo sposobem jest stosowanie szyn okluzyjnych, pod postacią twardych płytek, zakładanych na noc na zęby. Mają one za zadanie ochronę zębów przed ścieraniem i zabezpieczeniem ruchów żuchwy w taki sposób aby zgrzytanie odbywało się swobodnie po płytce.

Szyna taka ma jeszcze jeden ważny aspekt,  ochrania nie tylko zęby ale również staw skroniowo-żuchwowy, który jest nadmiernie obciążany ponieważ starte zęby nie zabezpieczają stawu, podczas ruchów żuchwy.

Należy podkreślić,  że szyny okluzyjne muszą być wykonane z twardego materiału. Nie wolno stosować gotowych szyn miękkich, które szkodzą zamiast pomagać.

8. Inne sposoby na bruksizm. Czy istnieje domowy sposób na bruksizm ?

Jedynym leczeniem przyczynowym bruksizmu na obecną chwilę jest poznanie sposobów na radzenie sobie ze stresem i zmiana postrzegania samego siebie jak i  otaczającego nas świata. Zmiana nawykowych reakcji na to co się wydarza, zwiększenie poziomu akceptacji rzeczywistości i pozwolenie sobie na bycie dobrym dla samego siebie. Asertywne zachowanie wobec otoczenia.

Wymaga to pracy nad samym sobą, Dodatkowo pomagają techniki relaksacyjne. Techniki relaksacyjne, które można stosować samemu to trening autogenny Schultza, lub progresywna relaksacja mięśni wg Jacobsona.

Można też stosować ćwiczenia oddechowe, np. coraz bardziej popularną technikę Wima Hoffa połączoną z morsowaniem.

Techniki te mają ogólny wpływ na ciało i jego zdolności do radzenia sobie ze stresem i napięciem nerwowym wywołanym emocjami. A są to główne czynniki, które są odpowiedzialne  za bruksizm u dorosłych. Wszystkie wyżej wymienione można samemu stosować bez specjalnych szkoleń. I wszystkie stosowane regularnie pomagają. 

Podsumowując trzeba podkreślić, że pomoc osobie z bruksizmem powinna być wielospecjalistyczna i powinni w niej uczestniczyć: ortodonta, fizjoterapeuta i niejednokrotnie psycholog.

Zobacz też: Najszybsze leczenie ortodontyczne aparatem Invisalign

Jeśli uważasz, że ten artykuł może komuś pomóc to udostępnij go proszę.

Autor: Bartosz Staniak
Aktualizacja 18.02.2021